Ana Sayfa    » COĞRAFİYA    » Fiziki coğrafya    » Rölyef   

Rölyef

  


Azərbeycanda rölyef`in iki ana tipi var: dağlar ve düzlükler. En büyük geomorfoloji vahitler olan Büyük Kafkas, Küçük Kafkas, Talış dağları Kür-Aras ovalık`nı  kuzeyden, batıdan ve güneydoğudan çevirmektedir. Azerbaycan`ın otra yükseklik`i 657 metredir. En yüksek zirvesi Bazardüzü (4466 m ), en alçak noktası ise Hazarsahili ovalık (- 28 m) dir. Yükseklik amplitüdü 4466+28=4494 m-dir. 
Dağların yapılanması prosedürü zayıf olduğu için Azerbaycanda dağlar güney-doğuya doğru gittikce alçalmaktadır. Büyük Kafkas Azerbaycana Tinov-Rosso zirvesi ile dahil oluyor ve gittikce alçalarak Apşeron yarimadasında düzlüye dönüyor. Ordan da Hazar gölünü 2 parçaya ayırarak sualtı sınırlarla Türmenistana kadar uzanıyor. Suayırıcı dizi dağlarda Babadağ`a kadar buzul reltefi tipiktir. Bu kısımda  Bazardüzü (4466 m), Tufandağı (4191 m), Pazaryurt (4126 m) , Yarıdağ (4116 m), Cengiz Mustafayev (4063 m) ve diğer zirveler yerleşmektedir. 
Suayrıcı dizi dağlara paralel olarak güneyde Niyal-Govdağ, kuzeyde ise  Yan dizi dağları uzanmaktadır.  Bura`nın en yüksek zirvesi Şahdağ  4243 m-dir. (Atatürk 3750 m). Kuzey-doğuya doğru Gusar meyilli düzlüğü ve Samur –Deveçi ovalıkları alçalıyor. Babadağdan güney-doğuya doğru dağlar daha da parçalanmış, alçalmıştır. Salavat aşırımı (geçiti) 2915 m, Dübar – 2205 m , Gedi-1222 m- dir. Bunların devamı Kobustan alçaklıklaarı (1000 metreye kadar) ve Apşerondaki tepeli düzlüklere dönmüştür. 
Büyük Kafkas`ın güneyinde Kınık-Eğriçay çökeklik`i uzanmaktadır. Lengebiz ve Elet tiresi Girdimançay nehri ile Kobustan arasında yerleşmektedir.
Şahdağ, Doğu –Göyce (Sevan) dizi dağları Ermenistan ile sınır teşkil etmektedir. Onlardan doğuya doğru Murov dizi dağları vardır. En yüksek zirvesi Gamışdağ 3724 m-dir. Kuzey yamaçları daha diktir. Murovdan güney-doğuya doğru Karabağ dizi dağları Aras nehrine doğru devam ediyor. 
Büyük Kirs zirvesi (2725) de burdadır. Ermenistan sınırı ile Karabağ dizi dağları arasında Karabağ volkanik yaylası yerleşmektedir. Burda IV devrin volkan kalıntıları üstünlük teşkil etmektedir. Sönmüş volkan konileri ,zirveler – Kızılboğaz (3581 m), Işıklı (3552 m), Delidağ (3616 m) ve diğerleri de bu arazide yerleşmektedir. 
Murov dizi dağları`nın kuze yamacı az meyilli ve pürüzsüzdür. Gence-Kazak düzlük arazisi de buradadır. 
Ermenistan ve Nahçıvan sınırı bu arazide koni şeklinde uzanmaktadır. Dereleyez dizi dağları`nda Küküdağ (3120 m) ,Zengezur dizi dağları`nda ise Biçenek geçit`i yerleşmektedir. Zengezur dizi dağları`nın en yüksek zirvesi Kapıcık -3904 m, Kazangeldidağ – 3829 m ,Yağlıdere – 3825 m-dir. Arasboyu düzlük 600 metreden daha yüksekte terleşmektedir. 
Talış dağları  - Azerbaycan`ın güney-doğusunda yerleşiyor. Üç dizi dağdan ibarettir – Talış ,Peşteser, Burovar. En yüksek zirvesi Gömürgöy – 2477 m, Kızyurdu – 2433 m-dir. Lenkeran ovalıkları Hazar denizi ile Talış dağları arasında yerleşiyor. 
Kür-Aras ovalık`ı Büyük ve Küçük Kafkas dağları arasında yerleşiyor ve doğuya doğru genişleniyor. Hazar`a kadar devam eden ovalık`ın % 40-ı okean hizasından aşağıda yerleşmektedir. Kür`ün sol sahili`nin Şirvan ve güney-doğu Şirvan düzlükleri yerleşiyor. Kür`ün sağ sahili ile Aras`ın sol sahili arasında Karabağ düzlük`ü uzanmaktadır. Sukavuşan bölgesinde Arasla Kür nehri`nin birbirine yaklaştığı yerde Mil düzlük`ü yerleşiyor. 



Oxunub: 132667