Garmon

Metal dilleri olan, körüklü çalgıdır. 19.yüzyılın sonlarından itibaren Azerbaycan halkının hayatına girmiş ve milli müzik medeniyetinin bir parçasına dönüşmüştür. Diğer halk çalgı çalgılarıyla birlikte, ayrıca düğünlerde milli dans müziğinin ifası zamanı daha çok kullanılır. Geliştirilmiş modern garmon birçok durumlarda halk müzik aleti olarak kabul edilir. 

Azerbaycan’da kullanılan kromatik türlü garmonun teknik ifa özellikleri ve ses düzeni rus garmonlar’ından tamamen seçiliyor. Garmon cazibedar ses rengine sahiptir. Onun yan tarafları tahtadan, orta kısmı deri körüklü dörtken kutudan oluşmaktadır. Garmon’un uzunluğu 360 mm, eni 268 mm, kalınlığı 195 mm’dir. Kutunun içerisinde ağaç levhalar üzerinde özel kuralla dizilmiş ince metal tuşlar (levhalar) yerleştiriliyor. 

Alet sağ ve sol elin yardımıyla körüğü açıp-kapayarak çalınıyor. Bu zaman sağ elin şahadet, orta, yüzük, serçe parmaklarıyla melodi, sol elin parmaklarıyla ise melodinin ahengine uygun dem (tonik) tutulur. Körük açılıp-kapandıkta parmakların basıncıyla sıkışmış hava tuşların açtığı boşluktan geçerek bu metal tuşları ihtizaza getirir. Bu zaman, levhaların ölçülerine göre, çeşitli ses tonları alınır.

Diyapazonu küçük oktavın “do” sesinden ikinci oktavın “fa” sesine kadardır. Solo ve ansambl aleti olarak geniş kullanılıyor.

Azerbaycan’da bu aletin yapılmasıyla uğraşan ustalar onun ses sistemini milli ses düzenine tam uygunlaştırdıkları için aletin ses renkleri, ifa tekniğinin rahatlığı halk müziğinin ve makamların ifasına geniş olanak sağlamıştır.