Zurna

Güçlü ve yüksek sese sahip olan zurna Azerbaycan’da yaygın ve kültür hayatımızda kendine özgü yere sahiptir. Zurna’nın “surnay” sözünden olup, sur - “büyük ziyafet”, nay - “kargı”, “kamış” anlamına geldiği düşünülmektedir. 

Farklı çeşitleri Orta Doğu ve Kafkas halkları arasında çok yaygındır. Eski insan meskenlerinden biri olan Mingeçevir bölgesinde yapılmış olan arkeoloji araştırma zamanı geyik boynuzundan hazırlanmış dört adet zurna bulunmuştur.  Âlimlerin hesaplamalarına göre, yüksek zevkle hazırlanmış bu çalgıların üç bin yıl yaşı vardır.

Özellikle, erik (kayısı), ceviz ve dut ağaçlarından yapılıyor. Genel uzunluğu 302-317 mm’dir. Gövdesinin baş kısmı 20 mm olup, aşağıya doğru genişleyerek 60-65 mm kadardır. Zurna’nın diyapazonu küçük oktavın “si bemol” notasından üçüncü oktavın “do” notasına kadardır. Sanatçının yeteneğine göre, birkaç nota daha arttırmak mümkündür. Bu notaları sanatçılar “sefir sesler” adlandırıyorlar. 

Zurna, özellikle, açık havada yapılan düğün derneklerde daha çok kullanılıyor. Bu enstrümanın “kara zurna”, “Arabi zurna”, “cüre zurna”, “Ecemi zurna”, “Kaba zurna”, “Şehabi zurna” gibi çeşitleri çok eskiden mevcut olmuştur. Özellikle, nefes enstrümanları korosunda kullanılıyor. Halk çalgıları korosu ve orkestralarının içinde de solo enstrümanı olarak bazı danslar, cengiler ve başka müzik örneklerinin ifasında kullanılıyor. Ü.Hacıbeyov “Köroğlu” operasında zurnayı orkestraya ilave etmiştir.