Ana Sayfa    » COĞRAFİYA    » İktisadi coğrafya    » İç ve dış ekonomik ilişkiler   

İç ve dış ekonomik ilişkiler

  

Ülkenin ve ya onun bölgelerinin doğal şartları, servetleri, ürettiği ürünlerin çeşitliliği ve miktarı ülke ekonomisini ve ekonomik bağlantılarını oluşturuyor. Ticari bağlantıların oluşturulması ülkede üretilen ürünlerin kalitesinden, miktarından, hammadelerin sağlanmasından ve ahalinin talep ve isteklerinin ödenmesi imkanlarına da dayanmaktadır.
Ülkeiçi ekonomik bağlantılar sanayi ve zirai ürünlerin şehirler ve köyler arasında pay edilmesi, ürünlerin sanayi tesislerine ve diğer killanıcılara, ahaliye ulaştırılması ile tanımlanıyor. Şöyle ki, şehir nüfusuna yiyecek ve giyecek, sanayi tesislerine ise hammadde sağlamak için tarım ürünleri ve hasılat sanayisi ürünleri şehirlere gönderiliyor. Köy nüfusunun üstünlük teşkil ettiği idari bölgeler ise bilakis sanayi ürünleri ve yiyecek alıyor. 
Şehirler ticari payetme bölüştürme fonksüyonu taşımaktadır. Bu yazden ülkenin ithal ettiği ürünler önce büyük şehirlere,özellikle Baküye getiriliyor. Daha sonraları ise onlar gereken bölgelere ulaştırılıyor. Ülkeiçi bağlantıların oluşturulmasında ithal ürünlerin taşımacılık`ı büyük önem arzediyor. 
Dış ticari bağlantıların hacmi ve çeşitliliği Azerbaycan`ın dünya ülkeleri içerisindeki GSMH`deki payına uygun olarak tanımlanıyor. Şu günlerde ülkenin tesis ve kuruluşları, özel kurumları dünyanın 82 ülkesi ile dış ticari bağlantılara sahiptir. Komşu dış ülkelerle ticari bağlantılarının büyütülmesi ile son zamanlar Azerbaycanın eksi ticari saldosu azalmıştır. İtalatın hacmi azalmış, ihracat artmıştır. 
Dış ticari bağlantıların, özellikle ithalat ve ihracatın yarısından çok`u uzak ecnebi ülkelerin payına düşmektedir. Bu ülkeler arasında İran, Türkiye, Birleşmiş Arap Emirlikleri, Almanya, İngiltere, ABD, İsveç, İsviçre, İtalya, Fransa ve diğerleri önem taşımaktadır. 
Ülkeden dış ülkelere gönderilen ürünlerin %74`nü petrol ve petrol ürünleri teşkil etmektedir. Azerbaycandan aynı zamanda halı, klima, elektrik motorları, kimya sanayisi ürünlüri ihrac edilmektedir. Ülkeye un, buğday, şeker, yağ, et, prinç, papates, çay, kumaş, aygıt, giyecek, mobilya, otomobil getirilmektedir. 
Azerbaycan`ın dış ticaret cirosunu, ithalat ve ihracatın %30-40`ı MDB ülkeleri`nin payına düşmüştür. Bu ülkeler içersinde Rusya, Gürcistan, Ukrayna, Kazakıstan, Türkmenistan ve Beyaz Rusya önem teşkil etmektedir. 
Dış ekonomik bağlantıların diğer türlerine mali-kredi, bilimsel-araştırma  bağlantıları, türistik ilişkileri, üretim alanlarında olan işbirlikleri aittir. 
Son zamanlarda ülkedeki bir çok tesisleri yeniden oluşturuluyor ve birlikte konsorsium yaratıyorlar. Çaycılığın gelişmesi için Türkiyenin “Beta”, ”Sara” ve Arap Emirliklerinin ”İntersun” şirketler ile Bakü, Lenkeran ve Masallı çay fabrikaları temelinde ortak tesisler yaratılmıştır. Haçmas, Masallı ve Guba konserve fabrikalarının yeniden yapılanması için İsveç`in “Tetra-Pak” şirketlerinden cihazlar alınmıştır. ABD`nin “Reynalds” ve Türkiyenin “Star” şirketleri ile Bakü Tütün Girişimci Fabrikaları arasında bağlanmış sözleşme bazında  birlikte konsersium teşkil edilmiştir. 
Abşeronda ABD`nin “Coca-cola” ve “Pepsi-cola” şirketlerinin alkolsüz içkiler üreten fabrikaları faliyet göstermektedir. 
1991 senesinde Azerbaycan İstiklal ilan ettikten sonra bir çok uluslararası örgütlere üye olmuştur. Aynı yılda İslam Konferansı Örgütü`nün ve İslam Kalkınma Bankasının üyesi olmuştur. 
Ülkenin 30 aralık 1992 yılından itibaren  Avrupa Güvenlik ve işbirliği Teşkilatı`nın , 1992 yılından itibaren Birleşmiş Milletler Teşkilatının, 19 eylül 1995`ten beri Bağımsız Devletler Topluluğu üyesidir. BMT dahilinde olan Uluslararası Yenidenyapılanma ve İnkişaf Bankası ve Uluslararası Para Fonu gibi büyük maali teşkilatlara 1992 senesi eylül ayı itibarile kabul edilmiştir. Azerbaycan aynı zamanda Ekonomik İş birliği teşkilatının ve diğer bir çok uluslararası teşkilatların üyesidir. 2001 yılı 17 ocak`ta ülke Avrupa Denetleme Kurulu`na  üye olmuştur. 



Oxunub: 156819